Skawina


Historia Skawiny jako miasta sięga roku 1364 (zatem jest Skawina rówieśniczką Uniwersytetu Jagiellońskiego), kiedy to 22 maja król Kazimierz III Wielki lokował ją na prawie magdeburskim. Wcześniej te tereny należały do opactwa benedyktynów w Tyńcu. Gród powstał właśnie tu, gdyż przemawiały za tym liczne argumenty: bliskość południowo-zachodniej granicy państwa, a co się z tym wiązało, konieczność ochrony Krakowa przed zakusami Czechów, Książąt Zatorskich i Oświęcimskich oraz zabezpieczenie kupców wiozących sól na Śląsk i tych przeganiających bydło z Ukrainy. Dodatkowo na korzyść lokacji przemawiała istniejąca tu od XIII wieku izba celna oraz szybki rozwój gospodarczy tych ziem.
Skawina została założona na terenie trzech wiosek: Babic Starych, Babic Nowych, Pisar i prawdopodobnie wzięła swoją nazwę od przepływającej tędy rzeki Skawinki. W 1394 r. benedyktyni tynieccy sprzedali wójtostwo skawińskie Michałowi Pusznikowi i odtąd miasto było zarządzane przez władze świeckie, najczęściej radę miejską i burmistrza.
Skawina szybko się rozwijała. Przebiegały przez nią znane szlaki handlowe: z Mazowsza na Śląsk oraz z Bańskiej Bystrzycy do Krakowa; krzyżowały się tu lokalne drogi. Mocno rozwijało się rzemiosło. Piekarze, szewcy, rzeźnicy, krawcy, grabarze, płóciennicy, słodownicy i piwowarzy od czasów Kazimierza Jagiellończyka handlowali swoimi towarami na coczwartkowych targach. Zygmunt Stary wyznaczył trzy jarmarki rocznie: na św. Wojciecha, na Zielone Świątki, na św. Jadwigę. Ze Skawiny wywodzili się profesorowie Akademii Krakowskiej i dworscy dostojnicy.
W latach 1651-1652 okolicę nawiedziła zaraza. W ciągu dwóch lat wymarła połowa ludności, co zatrzymało rozwój. Wkrótce, w czasie najazdu szwedzkiego w 1655 r. pod Skawiną rozegrała się krwawa bitwa. Miasto zostało zniszczone, wielu mieszkańców straciło życie. Dzieła dopełnili Rosjanie, którzy ostrzelali gród sprzyjający konfederatom barskim. Skawina niemal doszczętnie spłonęła. Legenda mówi o jasnej stronie tamtych czasów, wspominając o przeglądzie wojsk na skawińskim Rynku, którego dokonał król Jan III Sobieski przed wyruszeniem pod Wiedeń.
W czasie zaborów miasto należało do Austrii. Nowe możliwości otworzyły się przed Skawiną, kiedy w 1884 r. wybudowano linię kolejową. To pobudziło rozwój przemysłu: powstały browar, rafineria, Fabryka Środków Kawowych Henryka Francka i Synowie oraz Fabryka Wyrobów Kamionkowych i Szamotowych. Powstały również różnorodne instytucje np. Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, które znalazło siedzibę w pałacyku zbudowanym na miejscu kazimierzowskiego zamku. Po pierwszej wojnie w Skawinie rozbłysło światło elektryczne.
Druga wojna światowa przyniosła liczne zniszczenia (m.in. dworca kolejowego) i znaczne ubytki w liczbie ludności. W latach pięćdziesiątych XX w. miasto rozpoczęło nową kartę w swojej historii – uprzemysłowienie. W 1954 r. ukończono budowę Huty Aluminium, w 1959 otwarto Instytut Metali Nieżelaznych, w 1962 r. Elektrownię Skawina oraz Zakłady Elementów Budowlanych. Rozrastało się miasto, rosła liczba ludności, powstawały placówki oświatowe, kulturalne i sportowe.
Współczesna Skawina liczy ok. 30 tysięcy mieszkańców, którzy znajdują pracę bądź to w Krakowie, bądź w powstających ciągle zakładach na terenie miasta.

Zobacz również:
Ratusz (na Szlaku Wśród zabytków królewskiego miasta Skawiny)
Kościół pw. śś. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Skawinie (na Szlaku Sakralnym)
„Mały kościółek” czyli kościół poszpitalny NMP w Skawinie (na Szlaku Sakralnym)
Pałacyk „Sokół” (na Szlaku Dworków i Rodów Szlacheckich)
Używamy plików cookies, by ułatwić korzystanie z naszego serwisu. Jeśli nie chcesz, aby pliki cookies były zapisywane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki.