Muzeum Regionalne w Skawinie mające swoją siedzibę w Pałacyku Ludwikowskich przy ul. Mickiewicza 26 powstało w 2008 r. w wyniku umowy pomiędzy Gminą Skawina, a Towarzystwem Przyjaciół Skawiny i jest jedną z instytucji kultury gminy Skawina. Stała ekspozycja Muzeum zajmująca kilka pomieszczeń przedstawia historię Skawiny oraz kulturę ludową regionu. Dział związany z dziejami miasta opowiada o lokacji przez króla Kazimierza III Wielkiego, o tworzeniu się grodu, w którym istotną rolę odgrywała komora celna. Wiele uwagi poświęcono Skawinie z czasów zaborów, okresu międzywojennego, wojen i odbudowy, kiedy to dzięki wielkim zakładom Skawina zyskała nowe oblicze.
Jednym z działów Muzeum jest dział etnograficzny, który obejmuje sztukę ludową reprezentowaną tu przez rękodzieło okolicznych artystów oraz przedmioty codziennego użytku, jakie służyły jeszcze kilkadziesiąt lat temu ludziom mieszkającym w okolicy. Wśród eksponatów zgromadzonych w Muzeum na uwagę zasługują bogato zdobione skawińskie skrzynie wianne oraz odtworzony dzięki staraniom Muzeum strój skawiński będący odmianą stroju krakowiaków zachodnich. Krystyna Kolstrung-Grajny w folderze Strój skawiński cytuje taki opis strojów skawinianka i skawinianki:
„… Skawiniak przywdziewał koszulę płócienną białą, z szerokimi rękawami zebranymi w mankiet,
z małym kołnierzykiem i rozcięciem pod szyją wiązanym czerwoną wstążeczką lub tasiemką. Na nogi wciągał portki wełniane lub płócienne ciemne, z szerokimi nogawkami wpuszczanymi do butów czarnych z cholewkami do kolan. Na koszulę nakładał kamizelkę (kaftan bez rękawów) ze stójką, ołowianymi guzikami lub chwostami przy połach, sukienną, zieloną; mogła być haftowana lub gładka. Na głowę nasadzał czapkę rogatywkę, aksamitną zieloną, z niskim otokiem z czarnego baranka. Wierzchnią suknię stanowiła sukmana „chrzanówka” (zwana tak, bo rozwozili je kupcy z Chrzanowa) ciemnoniebieska (nie granatowa!) z rękawamii stojącym kołnierzem. Dołem była poszerzana klinami, po bokach przy krawędzi miała małe rozcięcia. W szwach bocznych wpuszczane kieszenie, w pasie zapinana na trzy haftki, poły zachodzące na siebie, a całość wraz z mankietami i kołnierzem obramowana karmazynowymi wypustkami z czerwonego sukna, zdobiona kutasikami.
Z kolei kobieta od Skawiny wkładała koszulę płócienną, białą, typu przyramkowego, z szerokimi rękawami z kryzką u dołu. Niewielką kryzkę lub ząbki pod szyją, przytamki i kryzkę u rękawów zdobił haft skawiński o motywach kwiatowych czerwony, później biały. Wokół szyi sznurki korali prawdziwych lub chlebowych. Na koszulkę wdziewała mocno wykrojony sznurowany gorsecik z małymi kaletkami
z sukna, wełny lub atłasu w kolorach niebieskim lub zielonym, bez haftu. Na płócienny podnośnik (halkę) zakładała suto marszczoną, zieloną spódnicę z wełnianej tkaniny, zdobionej u dołu kilkoma rzędami złotej pasmanterii, a na nią nieco krótszą płócienną zapaską (fartuch), białą w kolorowy rzucik lub z haftem wzdłuż krawędzi. Na nogach nosiła czarne sznurowane buciki na słupku, sięgające powyżej kostki. Ramiona okrywała cienkim batystowym rańtuchem (w postaci długiego szala), z końcami zdobionymi haftem. Głowę zamężna niewiasta okrywała czepcem, który przytrzymywał owinięty wokół głowy wąski rańtuch z końcami zwisającymi na plecy. ..”
Muzeum posiada sporą kolekcję eksponatów związanych z kultywowaniem tradycji i zwyczajów i jest znane z tego, że te zwyczaje i tradycje stara się, w formie warsztatów, przekazać kolejnym pokoleniom. Tym bardziej, że pamięta się tu o ważnych rocznicach i to właśnie z ich okazji przygotowuje się ciekawe prezentacje, wystawy, warsztaty, skupiając się na lokalnych wydarzeniach związanych z tymi ogólnonarodowymi. I tak przed świętami Bożego Narodzenia dzieciaki stroją podłaźnik, potem poznają Kantka i przebierają się na zapusty, przed Wielkanocą malują pisanki, a przed andrzejkami leją wosk. Cały rok szukają śladów dawnej Skawiny np. w parku miejskim, budują zamek Kazimierza czy słuchają miejscowych legend. Starsi poznają architekturę miasta, ale i to, co było tu wcześniej, a zostało znalezione przez archeologów. Z uwagą słuchają o skawinianach biorących udział w powstaniach i w wojnach, udzielających w różnego rodzaju stowarzyszeniach prężnie tu działających, zagłębiają się w dzieje skawińskich Żydów czy żołnierzy wyklętych. Chętnie spotykają się z ludźmi, którzy tworzyli historię np. z pierwszymi pracownikami Huty Aluminium.
W ostatnim czasie Muzeum zaangażowało się w kontynuowanie dzieła Władysława Szklarskiego, który stworzył teatrzyk lalkowy i na 650-lecie lokacji miasta, wraz z uczniami z Gimnazjum nr 2 wystawili legendę Jak to Król Kazimierz Skawinę zakładał. Muzeum prowadzi również ciekawe zajęcia w Prehistorycznej Osadzie w Woli Radziszowskiej.
Wśród eksponatów zgromadzonych w Muzeum na uwagę zasługują bogato zdobione skawińskie skrzynie wianne oraz odtworzony dzięki staraniom Muzeum strój skawiński będący przykładem stroju mieszczańskiego. Muzeum Regionalne w Skawinie jest też organizatorem wielu wystaw zarówno poświęconych twórczości miejscowych artystów jak i tematycznych, spotkań rodów skawińskich, warsztatów dla dzieci i rodzin w budynku Muzeum i na skawińskim Rynku, rajdów i gier terenowych.
Tu zawsze coś się dzieje!
Najcenniejsze eksponaty katalogu są dostępne na stronie internetowej muzeum:
Jednym z działów Muzeum jest dział etnograficzny, który obejmuje sztukę ludową reprezentowaną tu przez rękodzieło okolicznych artystów oraz przedmioty codziennego użytku, jakie służyły jeszcze kilkadziesiąt lat temu ludziom mieszkającym w okolicy. Wśród eksponatów zgromadzonych w Muzeum na uwagę zasługują bogato zdobione skawińskie skrzynie wianne oraz odtworzony dzięki staraniom Muzeum strój skawiński będący odmianą stroju krakowiaków zachodnich. Krystyna Kolstrung-Grajny w folderze Strój skawiński cytuje taki opis strojów skawinianka i skawinianki:
„… Skawiniak przywdziewał koszulę płócienną białą, z szerokimi rękawami zebranymi w mankiet,
z małym kołnierzykiem i rozcięciem pod szyją wiązanym czerwoną wstążeczką lub tasiemką. Na nogi wciągał portki wełniane lub płócienne ciemne, z szerokimi nogawkami wpuszczanymi do butów czarnych z cholewkami do kolan. Na koszulę nakładał kamizelkę (kaftan bez rękawów) ze stójką, ołowianymi guzikami lub chwostami przy połach, sukienną, zieloną; mogła być haftowana lub gładka. Na głowę nasadzał czapkę rogatywkę, aksamitną zieloną, z niskim otokiem z czarnego baranka. Wierzchnią suknię stanowiła sukmana „chrzanówka” (zwana tak, bo rozwozili je kupcy z Chrzanowa) ciemnoniebieska (nie granatowa!) z rękawamii stojącym kołnierzem. Dołem była poszerzana klinami, po bokach przy krawędzi miała małe rozcięcia. W szwach bocznych wpuszczane kieszenie, w pasie zapinana na trzy haftki, poły zachodzące na siebie, a całość wraz z mankietami i kołnierzem obramowana karmazynowymi wypustkami z czerwonego sukna, zdobiona kutasikami.
Z kolei kobieta od Skawiny wkładała koszulę płócienną, białą, typu przyramkowego, z szerokimi rękawami z kryzką u dołu. Niewielką kryzkę lub ząbki pod szyją, przytamki i kryzkę u rękawów zdobił haft skawiński o motywach kwiatowych czerwony, później biały. Wokół szyi sznurki korali prawdziwych lub chlebowych. Na koszulkę wdziewała mocno wykrojony sznurowany gorsecik z małymi kaletkami
z sukna, wełny lub atłasu w kolorach niebieskim lub zielonym, bez haftu. Na płócienny podnośnik (halkę) zakładała suto marszczoną, zieloną spódnicę z wełnianej tkaniny, zdobionej u dołu kilkoma rzędami złotej pasmanterii, a na nią nieco krótszą płócienną zapaską (fartuch), białą w kolorowy rzucik lub z haftem wzdłuż krawędzi. Na nogach nosiła czarne sznurowane buciki na słupku, sięgające powyżej kostki. Ramiona okrywała cienkim batystowym rańtuchem (w postaci długiego szala), z końcami zdobionymi haftem. Głowę zamężna niewiasta okrywała czepcem, który przytrzymywał owinięty wokół głowy wąski rańtuch z końcami zwisającymi na plecy. ..”
Muzeum posiada sporą kolekcję eksponatów związanych z kultywowaniem tradycji i zwyczajów i jest znane z tego, że te zwyczaje i tradycje stara się, w formie warsztatów, przekazać kolejnym pokoleniom. Tym bardziej, że pamięta się tu o ważnych rocznicach i to właśnie z ich okazji przygotowuje się ciekawe prezentacje, wystawy, warsztaty, skupiając się na lokalnych wydarzeniach związanych z tymi ogólnonarodowymi. I tak przed świętami Bożego Narodzenia dzieciaki stroją podłaźnik, potem poznają Kantka i przebierają się na zapusty, przed Wielkanocą malują pisanki, a przed andrzejkami leją wosk. Cały rok szukają śladów dawnej Skawiny np. w parku miejskim, budują zamek Kazimierza czy słuchają miejscowych legend. Starsi poznają architekturę miasta, ale i to, co było tu wcześniej, a zostało znalezione przez archeologów. Z uwagą słuchają o skawinianach biorących udział w powstaniach i w wojnach, udzielających w różnego rodzaju stowarzyszeniach prężnie tu działających, zagłębiają się w dzieje skawińskich Żydów czy żołnierzy wyklętych. Chętnie spotykają się z ludźmi, którzy tworzyli historię np. z pierwszymi pracownikami Huty Aluminium.
W ostatnim czasie Muzeum zaangażowało się w kontynuowanie dzieła Władysława Szklarskiego, który stworzył teatrzyk lalkowy i na 650-lecie lokacji miasta, wraz z uczniami z Gimnazjum nr 2 wystawili legendę Jak to Król Kazimierz Skawinę zakładał. Muzeum prowadzi również ciekawe zajęcia w Prehistorycznej Osadzie w Woli Radziszowskiej.
Wśród eksponatów zgromadzonych w Muzeum na uwagę zasługują bogato zdobione skawińskie skrzynie wianne oraz odtworzony dzięki staraniom Muzeum strój skawiński będący przykładem stroju mieszczańskiego. Muzeum Regionalne w Skawinie jest też organizatorem wielu wystaw zarówno poświęconych twórczości miejscowych artystów jak i tematycznych, spotkań rodów skawińskich, warsztatów dla dzieci i rodzin w budynku Muzeum i na skawińskim Rynku, rajdów i gier terenowych.
Tu zawsze coś się dzieje!
Najcenniejsze eksponaty katalogu są dostępne na stronie internetowej muzeum:
