Mapa

Kościół pw. św. Wawrzyńca i św. Katarzyny w Radziszowie


ul. Jana Pawła II 16
32-052 Radziszów
Na przełomie XIII i XIV wieku - z rozległej parafii tynieckiej, do której należał Radziszów, wydzielono parafię Radziszów i Wola Radziszowska. Dokładna data ich założenia nie jest znana. Na pewno istniały przed rokiem 1325, na co wskazują przechowywane w Watykanie rejestry poborów "świętopietrza". Wymienione dokumenty przekazują również imię jednego z pierwszych, a może nawet pierwszego proboszcza Radziszowa - Jakuba. Jak wyglądał pierwszy drewniany kościół w parafii - nie wiadomo. Istniał jeszcze w czasach Jana Długosza (około 1480), o czym świadczy zapis w Liber beneficiorum. Murowaną świątynię wzniesiono później , być może jeszcze przed końcem XV wieku. Obecny kościół zawiera w sobie fragmenty lub całe partie XV-wiecznej budowli, ale w dużej mierze swój dzisiejszy kształt zawdzięcza przebudowanie po pożarze w 1844 roku. Jest to budowla orientowana, murowana, na planie prostokąta, jednonawowa, z prezbiterium zamkniętym wielobocznie i wieżą wtopioną w zachodni korpus budowli. Dwuspadowy dach i hełm wieży pokryte są blachą miedzianą. Od północy przylega do świątyni zakrystia, od południa kruchta. Pod kościołem znajduje się niedostępna dzisiaj krypta (wejście zamurowano prawdopodobnie w 1934 r. po powodzi, kiedy to zapadła się posadzka pod chórem). 25 kwietnia 1844 r. kościół został podpalony przez parobka z Pozowic. Zniszczeniu uległo wnętrze i runął strop, ale ocalały mury i część wyposażenia. Kościół został odbudowany i wyposażony dzięki hrabinie Helenie Dzieduszyckiej (matce). Konsekracja kościoła miała miejsce 1 lipca 1857 r., a dokonał jej bp tarnowski Józef Alojzy Pukalski. Ważnym wydarzeniem w życiu parafii było utworzenie nowego, funkcjonującego do dziś cmentarza parafialnego na gruncie ofiarowanym przez Hrabinę Ludwikę z Dzieduszyckich Szeptycką, właścicielkę Radziszowa. Cmentarz poświęcono wprawdzie już 3 maja 1809 roku, ale dopiero w 1833 roku pochowano tu pierwszych 45 zmarłych na cholerę osób. Parafianie nie śpieszyli się więc na nowe miejsce wiecznego spoczynku, mimo że niewielki cmentarz przykościelny od dawna pękał w szwach, zaś parafia rozrosła się do 1351 osób (w 1808 roku). Ściany wnętrza kościoła zdobią polichromie z XX wieku ze scenami biblijnymi (ściany głównej nawy to Kazanie na Górze i Spotkanie Jezusa z Matką), postaciami czterech Ewangelistów (północna ściana prezbiterium), wyobrażeniem archanioła Michała walczącego ze smokiem (północna ściana prezbiterium) i licznymi motywami florystycznymi na sklepieniu i fryzie poniżej, a także wokół scen figuralnych.
Z wyposażenia kościoła na szczególną uwagę zasługuje ołtarz główny. W centralnej części umieszczono zakończoną półkoliście, ornamentalną ramę, w której eksponowany jest rzeźbiony Krucyfiks (XVIII w.) oraz obrazy z zasuwy, przedstawiające św. Wawrzyńca (1769) lub św. Józefa Robotnika (1947).
Po bokach ołtarz zamykają po dwie złocone kolumny korynckie, między którymi umieszczone są rzeźby śś. Stanisława (po lewej od strony patrzącego) i Wojciecha po drugiej stronie. Zwieńczenie ołtarza (w osi) stanowi wyobrażenie tronujących Boga Ojca i Syna, nad którymi unosi się gołębica Ducha św. - autorstwa radziszowianina z wyboru, Wita Wisza. Ołtarze boczne (na ścianie przed zwężeniem prezbiterium), to po stronie prawej od wejścia, barokowy ołtarz z 1. poł. XVII w. z obrazami przedstawiającymi św. Katarzynę Aleksandryjską z (1762 r.), św. Antoniego Padewskiego (autorstwa radziszowianina Wawrzyńca Kilmasa 1864 r.) oraz św. Franciszka z ciałem Ukrzyżowanego Chrystusa (z XVIII w.). Lewy ołtarz jest XIX-wieczną kopią opisanego powyżej. We wnęce znajduje się rzeźba przedstawiająca Matkę Boską Różańcową autorstwa wspomnianego już Wita Wisza. Na zasuwie - Jezus Miłosierny, z nietypowym, jak na to wyobrażenie pejzażowym tłem, pędzla Adolfa Hyły z 1950 roku. Bliżej chóru, na ścianie północnej znajduje się kolejny barokowy ołtarz z 1. poł. XVIII w., którego obrazy to między innymi Matka Boska z Dzieciątkiem, Najświętsze serce Pana Jezusa i św. Stanisław Kostka.
W prezbiterium umieszczono bogato rzeźbioną ławę kolatorską z 1885 roku - dar hr. Wiktorii Dembińskiej z Mieroszewskich oraz ambonę. Pod chórem można zobaczyć zabytkowe, barokowe konfesjonały podarowane przez parafię św. Anny w Krakowie. Zachowała się także barokowa, kamienna chrzcielnica z drugiej połowy XVII w., z drewnianą, złoconą nakrywą w formie baldachimu i postacią św. Jana Chrzciciela. Warto również zwrócić uwagę na kamienny portal i obite blachą drzwi prowadzące z prezbiterium do zakrystii (z XVII w). W latach 1999-2003 kościół przeszedł gruntowną renowację, z częściową zmianą aranżacji wnętrza, odzyskując swój zapomniany blask. Spacerując wokół kościoła, pamiętać należy, iż jest to teren dawnego cmentarza, z którego zachowały się do dzisiaj pomniki nagrobne i kapliczki. Warto zadumać się również przy tablicy upamiętniającej zamordowanego w Oświęcimiu Kazimierza Hallera z Jurczyc. To jedyny po nim ślad…
W 2008 roku, w czasie letniej nawałnicy, połamane zostały otaczające kościół monumentalne lipy, które, ulegając żywiołowi, uszkodziły dach kościoła i jego wieżę.
Audio:
Tytuł: Kościół pw. św. Wawrzyńca i św. Katarzyny w Radziszowie
Używamy plików cookies, by ułatwić korzystanie z naszego serwisu. Jeśli nie chcesz, aby pliki cookies były zapisywane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki.